Οίκημα Ιεράς Μητροπόλεως

Το κτήριο οικοδομείται επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την περίοδο 1870 - 1890, από Ηπειρώτες μαστόρους και δωρίζεται, στην τότε Ελληνική Κοινότητα της Ξάνθης. Πιθανότατα, αργότερα, περιέρχεται στην τοπική εκκλησία από δωρεά.Αρχιτεκτονική περιγραφή: Διώροφο κτίσμα, νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, με εμφανή τη λιθοδομή να ορίζει τα κατακόρυφα άκρα του κτηρίου. Το υπόλοιπο είναι επιχρισμένο και φέρει χαράξεις που μιμούνται το ισόδομο σύστημα δόμησης των αρχαίων κλασικών χρόνων. Χαρακτηριστική είναι η είσοδος, με τον τοξωτό φεγγίτη και τις παραστάδες και τα περιθυρώματα των ανοιγμάτων, όλα από την ευκολοδούλευτη, καφέ-μπεζ, λαξευτή, ντόπια πέτρα Μάνδρας. Από τα λατομεία της Μάνδρας, που απέχουν από την πόλη της Ξάνθης περίπου 25 χιλιόμετρα νότια, χρησιμοποιήθηκε, ήδη από την Αρχαιότητα, το οικοδομικό αυτό υλικό, ψαμμιτικής προέλευσης, αμμόλιθος δηλαδή, για την ανέγερση τειχών, κτισμάτων, αλλά και ταφικών μνημείων στα αρχαία Άβδηρα. Προσέξτε, στο κτήριο, τα προστετευτικά κιγκλιδώματα των ανοιγμάτων και όλη την κατασκευή στο μπαλκόνι. Όλα είναι από σφυρήλατο χυτό σίδηρο.Πορεία στο χρόνο: Το κτίσμα ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθεωρίου. Κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας χρησίμευσε, για μικρά χρονικά διαστήματα, ως έδρα του Ελληνικού Προξενείου. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, συντηρείται από το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης (ΠΑΚΕΘΡΑ) και, από το 1993 έως το 2005, λειτούργησε ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων.Το κτήριο συντηρήθηκε πλήρως, τη διετία 1993 - 1994, από το ΠΑΚΕΘΡΑ, με ιδίους πόρους και εργασία των μελών του. Στη φωτογραφία, εσωτερικός τοίχος του ορόφου, κατασκευασμένος με την τεχνική του “μπαγδατί”, δηλαδή, ξύλινος σκελετός με πλήρωση από σπασμένα τούβλα, ή μικρούς λίθους και επίχρισμα, συνηθέστατα, ενισχυμένο με άχυρο, ή κατσικότριχες.Πως λειτουργεί σήμερα: Σήμερα, λειτουργεί ως Βιβλιοθήκη της Ιεράς Μητροπόλεως Ξάνθης, διαθέτοντας περισσότερους από επτά χιλιάδες τόμους, εκκλησιαστικού και ιστορικού περιεχομένου. Η Βιβλιοθήκη είναι ανοιχτή και για το κοινό, κατόπιν συνεννόησης με την Ιερά Μητρόπολη Ξάνθης.